Aafiaga o le tuipuipui, faaletonu ma le saogalemu Vaccine side effects, reactions and safety
E faalogoina e nisi faaletonu pe a uma na fai le tuipuipui. E feololo ma e lē umi na aafia ai. Ua uma na suesueina tuipuipui uma o maua i Aotearoa Niu Sila mo tulaga e saogalemu ai ma le aogā.
This content is available in other languages:
Isi faaletonu masani
E pei lava o le tele o isi fualaau, e iai taimi e ilitata ai le tino i tuipuipui. E feololo, ma e lē aafia ai tagata uma.
E lē o se mea ese le feololo o tulaga e maua ai ma o foliga na e iloa ai o lo o aogā le tuipuipui e faatupu ai le malosi i lou tino.
E masani na e vaaia se mea ua ilitata ai lou tino i uluai aso talu na fai le tuipuipui, pe afai o se tulaga lea e te maua ai. E faitau itula po o aso foi e amata mou ese atu ai le tuipuipui mai lou tino a o tau faatupu puipuiga malosi i lou tino.
O aafiaga sili na taatele o se tuipuipui e aofia ai:
- feololo le fiva
- tiga pe fula le vaega o le tino na tui.
Aafiaga o mea e ilitata ai le tino
E seāseā aliae aafiaga o mea e ilitata leaga ai le tino. Na o le 1 mai le 1 miliona tagata e maua ai.
Ua aoaoina atoatoa lelei le tagata o faia lou tuipuipui ma iloa auga e vaavaai ma vave togafitia se mea ua ilitata ai le tino.
O tulaga masani le aliae o aafiaga e ilitata leaga ai le tino pe a pasia minute mai le faatoa fai ai o le tuipuipui, ma o le mafuaaga lena e tatau ai ona e faatali mo le 20 minute pe a uma na fai le tuipuipui.
O mea e ilitata ai le tino e vaavaai ai
E eseese foliga o se mea ua ilitata ai le tino mo tuipuipui uma. E faailoa atu ai e le tagata o faia le tuipuipui mea e ilitata ai le tino, i le aso e fai ai lou tui. E te iloa ai tulaga e ono tupu ma e lē faateia ai.
Mo se faataitaiga, o nisi tamaiti po o tagata matutua e ono fiva pe feololo se pata e maua ai. E lē o se tulaga e faateia ai pe a uma na fai nisi o tuipuipui, ma e lē masani na umi se taimi e aafia ai. E lē faapea ai ua ma'i lau tamaitiiti.
A e faitau i tuipuipui eseese o faamauina i le National Immunisation Schedule ona e iloa ai lea o mea e ilitata ai le tino e fesootai i tuipuipui taitasi.
Auala e togafitia ai tamaiti mai tulaga masani ua ilitata ai le tino
O nisi nei o auala e faatoafilemu ai si au tama pe a uma na fai tuipuipui.
- Tuu se mea susū po o se pepa aisa (taai i se solo mago) i le ogalima po o le vae o tiga mai le tui na fai. Aua le milia le vaega o le tino na tui.
- Faainu e lē mātū ai le tino, pe a ua fiva. Ia lava le vai o faainu. Toaga e faasusu, pe a fafaga i lou suasusu.
- Talai ese nisi lavalava, pe a vevela tele.
- Fai ma opo atu si au tama.
Faainu se paracetamol po o le ibuprofen e pei ona faatonuina e le fomai, tausimai, po o le vaega faalesoifua maloloina.
Lipotiaina o aafiaga
O ā lava aafiaga ua e faalogoina po o faalogoina e lou alo pe a uma na fai se tuipuipui, e mafai na e lipotia i le Centre for Adverse Reactions Monitoring (CARM).
Saogalemu o le tuipuipui
O tuipuipui le isi auala pito sili ona aogā e ese mai le moomia o le suavai mamā, e faasaoina soo se tagata ola i le atu laulau.
E lē gata i le tuuitiitia o tulaga e tigaina tele ai, e tele isi aogā o tuipuipui.
E lē o se mea fou le faaeteete, aemaise tulaga e patino i le soifua maloloina o lau fanau, ma e sili atu ona tele aogā o le fai o tuipuipui mo lou alo na i lo le tua i lamatiaga o se faamai pe a lē faia.
Ua uma na faataitai tuipuipui o faaaoga i Aotearoa Niu Sila mo tulaga e saogalemu ai ma le aogā.