Meningococcal vaccines Tuipuipui meningococcal
Na faaopoopo le tuipuipui MenB i le National Immunisation Schedule mo pepe mai le aso 1 Mati 2023. E fai fua mo tamaiti uma i lalo ifo o le 5 tausaga le matutua. E maua le tuipuipui MenB ma le MenACWY mo tupulaga mai le 13 i le 25 tausaga le matutua o nonofo i fale toatele.
On this page
- O tulaga e puipuia ai oe mai le tuipuipui meningococcal
- Tuipuipui MenB mo tamaiti i lalo ifo o le 5 tausaga le matutua
- MenACWY ma le MenB mai le 13 tausaga e faasolo atu i le 25 tausaga le matutua.
- Tamaiti ma tagata matutua e sili ona lamatia ai
- Afai e te lē agavaa mo le tuipuipui meningococcal e fai fua
- Auala e faatonu ai le fai o se tuipuipui meningococcal
- O ituaiga tuipuipui e fai
- Aaafiaga ma tulaga e ilitata ai le tino
- Fautuaga mo tamaiti i lalo ifo ma le 2 tausaga le matutua
- Aafiaga o mea e ilitata ai le tino
O tulaga e puipuia ai oe mai le tuipuipui meningococcal
O le meningococcal o se faamai e pesia mai se siama. E 2 ma'i matuā ogaoga e maua mai ai:
- fiva faiai — o se faamai e afaina ai puipui o le faiai ma le ivitu
- septicaemia — 'ona o le toto.
E eseese ituaiga siama o le meningococcal e aofia ai le A, B, C, W, ma le Y. O le tele o faamai meningococcal i Niu Sila, e mafua mai le siama o le vaega B.
E pepesi le faamai i auala e tutusa ma le fulū masani — pe a fetalei ma mafatua, po o fāua (feanu).
Lamatiaga faamai meningococcal
E pei o le emo o le mata le vave o le faamai meningococcal ma e mafai na lamatia ai le soifua. E mafai na faitau itula le vave ona afaina ai le soifua.
O tagata na faasaoina mai le faamai meningococcal e masani na tauaveina mo se vaitaimi umi aafiaga, e aofia ai le tipimutu o vae po o lima, leaga le faalogo, gatete le tino, faamanu'alia le faiai, ma ma'ila tumau i pa'u o le tino.
E aogā le tuipuipui meningococcal e puipuia ai mai le siama e mafua ai le faamai meningococcal.
Tuipuipui MenB mo tamaiti i lalo ifo o le 5 tausaga le matutua
O le aso 1 Mati 2023, na faaopoopo ai le tuipuipui meningococcal B (MenB) i le National Immunistion Schedule mo pepe ua atoa le 3 masina, 5 masina, ma le 12 masina le matutua.
E mafai na fai le tuipuipui MenB mo lau pepe e faaopoopo i isi tuipuipui masani.
E mafai foi na vave fai tuipuipui i le 2 masina, 4 masina, ma le 12 masina le matutua. O lona uiga e tatau na faaopoopo isi avanoa e fai ai tuipuipui. E mafai na e faatalanoa tulaga nei ma lau fomai, tausimai, po o le vaega faalesoifua maloloina o vaaia oe pe a tau le 6 vaiaso e fai ai tuipuipui.
Tuipuipui MenB na misi
Afai na fai le tuipuipui i le 3 masina, 5 masina, po o le 12 masina a o le i aulia le aso 1 Mati 2023, o lona uiga e le i faia le tuipuipui MenB. E maua le avanoa e fai ai.
O tamaiti uma i lalo ifo ma le 5 tausaga le matutua, ma e le i faia tuipuipui e puipuia atoa ai mai le MenB, e mafai na fai fua le tui i le taimi nei seia aulia le aso 31 Aokuso 2025.
MenACWY ma le MenB mai le 13 tausaga e faasolo atu i le 25 tausaga le matutua.
E fai fua tuipuipui MenACWY ma le MenB mai le 13 faasolo atu i le 25 tausaga le matutua ua amata nonofo i fale toatele (e aofia ai le 3 masina a o le i faia lea tulaga).
O ituaiga nofoaga nonofo toatele e aofia ai:
- aoga nofotumau
- fale tetele mo tamaiti aoga iunivesite
- nofoaga faamiliteri
- nofoaga mo tupulaga o vaavaaia i lalo o le tulafono
- falepuipui.
O ituaiga nofoaga nonofo toatele e lē o aofia ai:
- mautotogi fai toatele
- isi faiga ese mo le nonofo toatele.
Afai na fai muamua lou tuipuipui meningococcal
Afai ua ova ma le 5 tausaga talu na fai lou tuipuipui meningococcal, toe fai se isi tuipuipui e maua ai le puipuiga sili.
Tamaiti ma tagata matutua e sili ona lamatia ai
E ono mafai na maua tuipuipui ma tui faaopoopo mo le meningococcal ma e fai fua mo tamaiti ma tagata matutua e sili ona lamatia i le faamai ona o se faaletonu i le soifua maloloina, po o tagata e vavalalata ma se tasi ua maua i le meningococcal, e aofia ai le:
- Tuipuipui MenB
- Tuipuipui MenACWY
- tuipuipui meningococcal C (e fai mo pepe).
Talanoa i lau fomai, tausimai, po o le vaega faalesoifua maloloina pe fautuaina le tuipuipui lea mo oe po o lau fanau.
Auala e faatonu ai le fai o se tuipuipui meningococcal
E mafai na faatonu tuipuipui meningococcal i auala nei:
- faatonu sa'o lava ma lau fomai, tausimai, faletalavai po o le vaega faalesoifua maloloina o vaaia oe
- initaneti i le Book My Vaccine (internal link), po o le
- telefoni i ai i le 0800 28 29 26 – 8am i le 5pm, Aso Gafua i le Aso Faraile.
O ituaiga tuipuipui e fai
Tuipuipui MenB
O le tuipuipui Bexsero lea e faaaoga i Niu Sila e puipuia ai mai le meningococcal B.
Faamatalaga Bexsero — Medsafe (PDF 257KB) (external link)
MenACWY
E fai fua tuipuipui Menactra po o le MenQuadfi i Niu Sila e puipuia ai mai le meningococcal A, C, W, ma le Y. E te moomia le tui e 1.
Faamatalaga Menactra — Medsafe (PDF 32KB)
Faamatalaga MenQuadfi — Medsafe (PDF 307KB) (external link)
Tuipuipui Meningococcal C
E ono fautuaina mo pepe e sili ona lamatia i lalo ifo ma le 12 masina le matutua le NeisVac-C e puipuia ai mai le meningococcal C.
Aaafiaga ma tulaga e ilitata ai le tino
E pei lava o le tele o isi fualaau, e iai taimi e ilitata ai le tino i tuipuipui. E feololo, ma e lē aafia ai tagata uma.
E lē o se mea ese le feololo o tulaga e maua ai ma o foliga na e iloa ai o lo o aogā le tuipuipui e faatupu ai le malosi i lou tino.
E masani na aliae nai faaletonu pe a mavae nai aso talu na fai le tuipuipui. E faitau itula po o aso foi e amata mou ese atu ai le tuipuipui mai lou tino.
O aafiaga sili na taatele o le tuipuipui meningococcal e aofia ai:
- feololo le fiva
- tiga pe fula le vaega o le tino na tui
- tiga le ulu
- tagi, ita, ma le fiu e faafilemu (pepe ma fanau laiti)
- faama'ima'ia (faafaufau)
- tiga
- niniva.
Fautuaga mo tamaiti i lalo ifo ma le 2 tausaga le matutua
E mafai na maualuga le fiva mai le tuipuipui MenB – aemaise mo tamaiti i lalo ifo ma le 2 tausaga le matutua.
A o le i faia le tuipuipui
Faainu se paracetamol pe a mafai a o le i tau le taimi e fai ai le tuipuipui. Faitau lelei faatonuga o tusia i le pepa paracetamol e iloa ai le telē e faainu ai si au tama.
A galo pe leai se fualaau lea – aua le popole, e avatu e le tagata o faia le tuipuipui se fualaau pe a tou taunuu atu.
Talanoa i lau fomai po o se sui faalesoifua maloloina faatuatuaina, mo ni tulaga o fia malamalama ai.
A uma na fai le tuipuipui
A uma na faainu le paracetamol, ona toe fai lea o le isi 2 inumaga paracetamol. Va i le 6 itula inumaga o totoe.
E fesoasoani e tuuitiitia le fiva o pepe pe a uma na fai le tuipuipui.
E tāua le tutusa o inumaga uma na fautuaina e le sui na faia le tuipuipui ma le taimi e inu ai.
E fia iloa po o i ai se paracetamol i le fale – a leai, ona avatu lea o se talavai, po o sina paracetamol e ave i le fale.
Aafiaga o mea e ilitata ai le tino
E seāseā aliae aafiaga o mea e ilitata leaga ai le tino. Na o le 1 mai le 1 miliona tagata e maua ai.
Ua aoaoina atoatoa lelei le tagata o faia lou tuipuipui ma iloa auga e vaavaai ma vave togafitia se mea ua ilitata ai le tino.
O tulaga masani le aliae o aafiaga e ilitata leaga ai le tino pe a pasia minute mai le faatoa fai ai o le tuipuipui. O le mafuaaga tonu lena e tatau ai na faatali lau fanau mo le 20 minute pe a uma na fai le tuipuipui.